Kunsthistoricus Joost de Wal

▲

Dr. Joost de Wal (1960) werkt als gastconservator, eind- en beeldredacteur, vertaler, publicist en adviseur op het terrein van de moderne beeldende kunst. Zijn klanten zijn musea, het Rijk, culturele en kerkelijke organisaties, uitgevers, kunstenaars en particulieren. Kwaliteit en maatwerk staan bij hem voorop.
Zijn specialisme is de relatie tussen hedendaagse kunst en religie, en tussen kunst en kerk, in een seculiere cultuur. Met studio frederik de wal initieert, redigeert en bezorgt hij hoogwaardige publicaties in kleine oplagen onder de naam GEBR. DE WAL.

Joost de Wal studeerde kunstgeschiedenis & archeologie aan de Universiteit van Amsterdam. In 1999 promoveerde hij aan de Theologische Faculteit van de Rijksuniversiteit Groningen op Kunst zonder kerk, een onderzoek naar moderne Nederlandse kunst en religie. Sinds 2000 werkt hij als zelfstandig kunsthistoricus. Hij is getrouwd met de kunsthistorica Hanna Pennock. Ze hebben een zoon (geb. 1996).

Kunst zonder kerk. Nederlandse beeldende kunst en religie, 1945-1990, Amsterdam University Press, Amsterdam 2002
276 p., ill. (uitverkocht)

Tekst, beeldredactie, eindredactie:
Joost de Wal
Vormgeving: studio frederik de wal

▲

PROJECT

TENTOONSTELLING
Verspijkerd en verzaagd
Hergebruik van heiligenbeelden in de Nederlandse beeldhouwkunst

Recycling Jesus
Reusing Christian Images in Contemporary Dutch Sculpture

Het Noordbrabants Museum ’s-Hertogenbosch
18 febr. t/m 5 juni 2017

In de jaren zestig van de twintigste eeuw verwijderde men veel massaal geproduceerde, gipsen heiligenbeelden uit de Nederlandse rooms-katholieke kerken en huizen. Ze werden letterlijk aan de straat gezet. Sindsdien vinden we ze terug in de hedendaagse beeldhouwkunst. Wat doen ze daar? Worden ze gekoesterd of misbruikt? Dit wonderlijke fenomeen begint in 1965 met de Bossche pionier Jacques Frenken (1929) en loopt door tot op de dag van vandaag. Verspijkerd en verzaagd is geen parade van spot en blasfemie, maar toont de prikkelende doorwerking van de katholieke beeldcultuur in de Nederlandse beeldhouwkunst.

Beelden, assemblages en installaties van Woody van Amen, Marc Bijl, Nicolas Dings, Jacques Frenken, Jeroen Heester, Wout Herfkens, Rudolf Holleman, Hugo Kaagman, Theo van Keulen, Lucassen, Herman Makkink, Marijn Morée, Alexander Schabracq, Fons Schobbers, Marcelo Segall, Joost van den Toorn, Jan Tregot, Henk Visch, Jan Vos en Moniek Westerman.

Samenstelling: Joost de Wal en Wout Herfkens.

▲

Project

‘Wit is geen kleur, maar een filosofie.’
Harry van Kuyk

Harry van Kuyk (1929-2008)
Wit op wit. En zwart. Reliëfdrukken
en kunstenaarsboeken
Van Kuyk Uitgevers, Ooij
416 p., 400 ill.
In opdracht van Van Kuyk Uitgevers /
erven Harry van Kuyk

Verschenen september 2016
Zie ook de site van Harry van Kuyk

Redactie, beeldredactie, eindredactie:
Joost de Wal
Teksten: Paul van Capelleveen, Harry
van Kuyk, prof. dr. G.W. Ovink, Lambert
Tegenbosch, Joost de Wal
Vormgeving: studio frederik de wal

▲

PROJECT

Hedendaagse kunst in Nederlandse kerken, 1990-2015
Van Jan Dibbets tot Tinkebell

Onder redactie van Joost de Wal
Met bijdragen van Henk Abma, Stefan Belderbos, Frank Bosman, Jacqueline Grandjean, Jorien Holsappel, Liesbeth de Jong, Pape Kattenberg, Peter van Kester, Justin Kroesen, Eline Levering, Jan Meijering, Wouter Prins, Wido Smeets, Daan Van Speybroeck, Evelyne Verheggen, Joost de Wal, Arent Weevers & René Kok

Nederland seculariseert en steeds meer kerkgebouwen sluiten. Toch is de band tussen hedendaagse kunst en kerk de laatste kwarteeuw stevig aangehaald. Sinds enige tijd is er zelfs sprake van een ware hausse aan initiatieven. De kerkelijke kunst van nu lijkt echter nauwelijks nog op die van voorheen.
Dit is het eerste overzicht van beeldende kunst in Nederlandse kerken tussen 1990 en 2015. Toonaangevende kunstenaars als Jan Dibbets, Tinkebell, Mark Mulders, Marlene Dumas, Maria Roosen en vele anderen voerden grensverleggende projecten uit in kerkelijke ruimten door het hele land. Deze bundel brengt ze samen en beschrijft de nieuwe relatie tussen kunst en kerk in tijden van secularisatie.

In opdracht van de Stichting Kerkelijk Kunstbezit in Nederland

Uitgeverij Lecturis, Eindhoven / Amsterdam, 2015
Gebonden, 226 p., 180 afbeeldingen in kleur

Verschenen, verkrijgbaar: zie www.lecturis.nl

Grafisch ontwerp studio frederik de wal
Lithografie en druk Lecturis
Binder Boekbinderij Van Waarden
ISBN 978-94-6226-112-9
NUR 646

Afbeelding (omslag) Corrie van de Vendel, Lichttrechter (kunststof, metaal; 600 cm (h); permanente installatie), Herdenkings-, bezinnings- en ontmoetingscentrum In de Toren Gorinchem, 2002

▲

Project

► gebr. de wal

Sémaphore (2009) – Kunst en religie vandaag.
Peter Otto’s wandschildering in de nieuwe
abdij Koningsoord te Oosterbeek,
GEBR. DE WAL // Utrecht 2011
32 p., ill.

Tekst, beeldredactie, eindredactie: Joost de Wal,
met een tekstbijdrage van Peter Otto
Vormgeving: studio frederik de wal

Met Peter Otto (r), Oosterbeek 2009

▲

Project

Kunst aan de straat. Behoud van Amsterdamse
beelden op gebouwen en bruggen, 1917-1940,
Amsterdam (Bas Lubberhuizen) 2009
240 p., ill.
In opdracht van Bureau Monumenten
& Archeologie, Amsterdam.

Redactie, beeldredactie, eindredactie:
Joost de Wal
Idee, projectleiding: Joris Kwast
Teksten: Joris Kwast, Frans van Burkom,
Rutger Morelissen, Vincent van Rossem
Vormgeving: Suzan Beijer

▲

Project

Tussen 2003 en 2013 was hij gastconservator moderne kunst bij de ‘Rijkscollectie’, voorheen
Instituut Collectie Nederland (ICN), nu Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), Rijswijk /
Amersfoort. Hij verving periodiek de vaste conservator, en adviseerde en begeleidde in teamverband
tal van projecten op het gebied van (museale) bruiklenen en de (her)inrichting van rijksgebouwen.

Ger Lataster, Einde in zwart (1967, coll. RCE) bij
Agentschap NL / Ministerie van Economische
Zaken, Den Haag (2008).

Kunstinrichting: (gast)conservatoren RCE
Interieurontwerp: Jeanne Dekkers

▲

Project

Tentoonstellingscatalogus Kees Buurman
(Leiden 1933-1997), Leiden 2000
120 p., ill.
In opdracht van Stedelijk Museum
De Lakenhal, Leiden.

Eindredactie: Joost de Wal
Redactie: Doris Wintgens Hötte
Teksten: Doris Wintgens Hötte,
Helen Westgeest, Jan Maaskant,
Jan Locher, Kees Buurman e.a.
Vormgeving: Marise Knegtmans

▲

Overige projecten (keuze)

Als gastconservator, samensteller, auteur en/of tekstredacteur was hij betrokken bij de tentoonstellingen Jezus is boos. Het beeld van Christus in de hedendaagse Nederlandse kunst, Museum De Wieger, Deurne / Museum Catharijneconvent, Utrecht (1996); Kunst zonder kerk. Nederlandse christelijke kunst uit de Rijkscollectie, 1980-1990, Museum voor Religieuze Kunst, Uden (2002), de herinrichting van de opstelling moderne kunst in de historische rondgang van Museum Catharijneconvent, Utrecht (2005), en Sjtetl in de stad. Antwerpen door de lens van Dan Zollmann in het Joods Historisch Museum, Amsterdam (2013).

Als eindredacteur verzorgde hij de monografieën van Harm Kamerlingh Onnes (1893-1985) en Floris Verster (1861-1927) voor Stedelijk Museum De Lakenhal, Leiden (resp. 2000, 2002), de tentoonstellingscatalogus Portretten & Stillevens. Foto’s uit de Manfred Heiting Collectie voor het Rijksmuseum, Amsterdam (2000), en de publicatie Meesterlijke vrouwen. Kunstenaars (v) uit de Rijkscollectie voor de RCE, Amersfoort / Rijswijk (2011).

Met Henk Hoeks redigeerde hij de vertaling van het Lexicon van de architectuur van de twintigste eeuw van Vittorio Lampugnani voor uitgeverij SUN, Amsterdam (2009). Hij vertaalde kunsthistorische teksten uit het Engels en Duits, onder meer van Cornelia Homburg (Michael Berkhemer, Zwolle 2008), Dario Gamboni en Joan Greer.

In 2008 en 2010 was hij jurylid van de Vermeulen Brauckman Kunstprijs. Sinds 2011 is hij bestuurslid van de Stichting Harry van Kuyk.

▲

PUBLICATIE

Zie boven onder projecten

CATALOGUS
Verspijkerd en verzaagd
Hergebruik van heiligenbeelden in de Nederlandse beeldhouwkunst

Teksten: Joost de Wal, Wout Herfkens, Wouter Prins

Het Noordbrabants Museum ism Wbooks,
’s-Hertogenbosch / Zwolle 2017

96 p., ca. 120 ill., leading article in Dutch / English
ISBN 978-94-625-8195-1 / NUR 642

Vormgeving: studio frederik de wal

▲

PUBLICATIE

► gebr. de wal

Annemiek Punt
Monumentale glaskunst 1980-2017

Teksten: dr. Bernadette van Hellenberg Hubar,

prof. dr. Wessel Stoker, dr. Joost de Wal
Samenstelling: dr. Joost de Wal

128 p., ca. 120 ill.

GEBR. DE WAL // Utrecht

Vormgeving: studio frederik de wal

Verschijnt juli 2017

Afbeelding Het dochtertje van Jaïrus (2008), Nieuwe Kerk Delft, gebrandschilderd glas in lood, 7500 x 3500 cm

▲

PUBLICATIE

Hedendaagse kunst in Nederlandse kerken, 1990-2015
Van Jan Dibbets tot Tinkebell

Onder redactie van Joost de Wal
Met bijdragen van Henk Abma, Stefan Belderbos, Frank Bosman, Jacqueline Grandjean, Jorien Holsappel, Liesbeth de Jong, Pape Kattenberg, Peter van Kester, Justin Kroesen, Eline Levering, Jan Meijering, Wouter Prins, Wido Smeets, Daan Van Speybroeck, Evelyne Verheggen, Joost de Wal, Arent Weevers & René Kok

Uitgeverij Lecturis
Eindhoven / Amsterdam, 2015

Afbeelding Jan Tregot, Huis van de Vertroosteres voor Nijmegen (2005; zeep, hout; 43 x 26 x 16 cm; tijdelijke installatie), zuiderportaal Stevenskerk Nijmegen, 2005. Foto Jan Tregot

Zie boven onder projecten

▲

Publicatie

Joost de Wal, ‘Inktmop en verfspat. Nederlandse abstracte kunst en christelijke thema’s: nieuwe beelden voor Avondmaal, kruisiging en opstanding’, in: Philip Verdult (red.), God en kunst. Over het verdwijnen en verschijnen van het religieuze in de kunst, Tielt 2009
320 p., ill.

Teksten: Jan van Lier, Helen Wüstefeld,
Patrick Chatelion Counet, Wouter Prins,
Daan Van Speybroeck, Liesbeth de Jong,
Erik Borgman, Joost de Wal e.a.
Vormgeving: Studio Lannoo

▲

Publicatie

Joost de Wal, ‘Tekenaar in Italië. Reistekeningen van Marius de Leeuw’, in: Theo Hoogbergen (red.), Marius de Leeuw. Kunstenaar (1915-2000). Over leven en werk, Zwolle 2005
240 p., ill.

Teksten: Rob Smolders,
Gerard Rooyakkers, Ernst van Raaij,
Joost de Wal e.a.
Samenstelling, eindredactie:
Theo Hoogbergen
Vormgeving: Veronica Dénis

▲

Publicatie

Anton Heyboer. Religie, Vollenhove 2004
36 p., ill.
In opdracht van Boudewijn Canrinus,
collectie ‘Moet je horen’

Teksten: Joost de Wal, Anton Heyboer
Vormgeving: Monique Vogelsang

▲

Publicatie

Beatrix in Europese handen. 10 ontwerpen voor de Nederlandse euro. Hans van Houwelingen,
Gerald van der Kaap, Karel Martens, Elisabeth Pick, Berend Strik, Peter Struycken en Piet Verbeek, Mariannne Theunissen en Rafael Croonen, Emo Verkerk, Bruno Ninaber van Eyben, Leiden 2001
132 p., ill.
In opdracht van Rijksmuseum het Koninklijk Penningkabinet, Leiden

Teksten: Joost de Wal (essay, 10 interviews),
Albert Scheffers, Menno Schraven,
Nicoline Koek
Coördinatie, beeldredactie: Nicoline Koek
Eindredactie: Anneke Koek
Vormgeving: Koos Staal en Geja Duiker

▲

Overige publicaties (keuze)

Voor catalogi, themabundels en tijdschriften (Kunstlicht, Speling, Catharijne) schreef hij artikelen over moderne en hedendaagse kunst en cultuur, vaak in relatie tot religie. In het boek Christendom in Nederland. Topstukken uit Museum Catharijneconvent (Zwolle 2006) verzorgde hij het hoofdstuk over de moderne en hedendaagse kunst. ‘Aan het meer. De abstracte kunst van George Meertens’ verscheen in een brochure over de schilder (Breda 2010). In het Jaarboek Gerrit Achterberg publiceerde hij bijdragen over Gerrit Achterberg en de beeldende kunst.